پمپ فلودیوایدر دنده ای ، پمپی از نوع جابجایی مثبت است که حجم ثابتی از سیال را در خود محصور کرده‌است و سپس آن سیال را با استفاده از دنده‌ها انتقال می‌دهد. این پمپ در هنگام پمپاژ یک جریان یکنواخت و صاف را متناسب با سرعت چرخش دنده‌ای خود فراهم می‌سازد.
حرکت اصلی این پمپ‌ها به صورت دورانی بوده و حالت رفت و برگشت ندارد. چرخ دنده‌های این نوع پمپ از نظر ساختاری و تکنولوژی نسبت به قطعات دیگر دارای پیچیدگی‌‌های فراوانی می‌باشند.
زمانی که این چرخ‌دنده‌ها شروع به حرکت می‌کنند، دندانه‌ها از یکدیگر فاصله گرفته و مکش ایجاد می‌شود بنابراین سیال به داخل پمپ کشیده می‌شود.
سیال در داخل حفره‌های دنده‌های پمپ قرار می‌گیرد و از آنجا به سمت دریچه خروجی حرکت می‌کند و در نهایت به لوله خروجی و تخلیه مایع منتقل می‌شود.
این پمپ‌ها انواع سیال با ویسکوزیته پایین و بالا را پمپاژ می‌کنند و برای استفاده طولانی مدت برای پمپاژ مایعات چسبناک مانند روغن بسیار مؤثر هستند.
انواع پمپ فلودیوایدر دنده ای
به طور کلی دو نوع از این پمپ وجود دارد:
- پمپ فلودیوایدر دنده ای خارجی
پمپ دنده ای خارجی شامل دو چرخدنده یکسان است که با یکدیگر درگیر می‌شوند و سیال را به سمت خروجی هدایت می‌کنند.
- پمپ فلودیوایدر دنده ای داخلی یا پمپ ماه و ستاره
پمپ دنده ای داخلی دارای یک چرخدنده کوچک است که داخل یک چرخدنده بزرگتر قرار می‌گیرد.
اجزا در هر ۲ نوع یکسان و تفاوت در طراحی آن‌ها است.
در یک پمپ دو چرخ دنده ی دنده‌ای وجود دارد؛
- یک چرخدنده محرک
- یک چرخدنده متحرک
دنده متحرک را دنده اصلی نیز می‌نامند و دلیل آن این است که این چرخدنده به منبع تغذیه متصل می‌شود و با چرخش خود، باعث چرخش چرخ‌دنده‌ی دیگر می‌شود.
چرخ‌دنده‌های به‌هم‌پیوسته، حجم ثابتی از سیال را دربر‌می‌گیرند و سپس با چرخش خود، آن را منتقل می‌کنند.
با این طراحی، جریانی مداوم و بدون پالس، متناسب با سرعت چرخش چرخ‌دنده‌ها تأمین می‌شود. در واقع میزان دبی و فشار سیال عبوری با سرعت چرخش چرخدنده، به‌صورت دقیق قابل کنترل است.
هر کدام ازین پمپ‌های داخلی و خارجی در مقاله‌های جدا بررسی می‌شوند.
جدول زیر مقایسه‌ای کلی بین پمپ دنده ای داخلی و خارجی است:
پمپ دنده ای خارجی | پمپ دنده ای داخلی |
دو چرخدنده یکسان کنار هم قرارگرفته و چرخدنده محرک متصل به موتور بوده و چرخدنده دیگر را می‌چرخاند. | یک چرخدنده دنده خارجی داخل چرخدنده دیگر با دنده داخلی (محرک) قرار گرفته و توسط آن به حرکت درمی‌آید. |
با فشار بالا کار می‌کند. | با فشار متوسط کار می‌کند. |
ساختار جمع و جور و طراحی ارزان‌تر | ساختار بزرگتر و طراحی گران‌تر |
مناسب برای سیالات با دمای متوسط و پایین است. | می‌تواند برای سیالات با دمای بالا استفاده شود. |
سایزهای خروجی بزرگتر و ظرفیت‌های بالاتر | سایزهای خروجی کوچکتر و ظرفیت‌های بالاتر |
قابلیت پمپاژ در دو جهت درصورت استفاده از چرخدنده ساده | همیشه می‌تواند در دو جهت کار کند. |
کاربرد پمپ فلودیوایدر دنده ای
پمپ‌های فلودیوایدر دنده ای معمولا برای محصولاتی که ویسکوزیته‌ی بالایی دارند استفاده می‌شوند و همچنین برای کاربردهایی که نیاز به دز دقیق یا خروجی فشار بالا دارند نیز انتخاب مناسبی هستند.
:چند نمونه از کاربردهای پمپ‌های دنده ای
- سوخت و روغن خودرو
- نیروگاه‌ها
- روغن‌های هیدرولیک
- حلال‌ها و الکل‌ها
- گردش روغن داغ در مقیاس کوچک
- رنگ‌ها ، رزین‌ها و پلیمرها
- صابون مایع
- غذاهای خوراکی مانند شربت ذرت و غذاهای حیوانی و کره بادام زمینی و….
محدودیت‌ها
پمپ‌های فلودیوایدر دنده ای دارای تعداد محدودی قطعات متحرک هستند. این پمپ‌ها فشار و خروجی بالاتری نسبت به پمپ‌های پره‌ای دارند ولی قادر به مطابقت با فشار تولیدشده توسط پمپ‌های رفت و برگشتی نیستند.
از بین دو پمپ داخلی و خارجی، نوع خارجی قادر به حفظ فشارهای بالاتر ( تا ۳۰۰۰ پی سی ای) و نرخ جریان بالاتر است.
نوع داخلی قابلیت مکش بهتری دارند و برای سیالات با ویسکوزیته بالا مناسب هستند،
پمپ‌ها معمولاً از چدن یا فولاد ضد زنگ ساخته می‌شوند، آلیاژها و کامپوزیت‌های جدید به پمپ‌ها اجازه می‌دهند تا مایعات خورنده مانند اسید سولفوریک، هیپوکلریت سدیم، کلرید آهن و هیدروکسیدسدیم را هدایت کنند.
راهنمای انتخاب پمپ بر حسب ویسکوزیته سیال
مواد ساینده | سیالات با ویسکوزیته پایین | سیالات با ویسکوزیته بالا | جامدات | راه اندازی خشک | اختلاف فشار | |
پمپ فلودیوایدر دنده ای داخلی | خوب | خوب | عالی | ضعیف | متوسط | خوب |
پمپ فلودیوایدر دنده ای خارجی | ضعیف | خوب | خوب | ضعیف | متوسط | عالی |
لوب | خوب | متوسط | عالی | عالی | متوسط | خوب |
پمپ پره ای | ضعیف | ضعیف | متوسط | ضعیف | خوب | متوسط |
از فاکتورهای مهم برای انتخاب پمپ مناسب، اهمیت به ویسکوزیته سیال پمپ شونده ، میزان خورندگی و خطرناک بودن سیال، اسیدیته آن و دما می‌باشد.
بدون دیدگاه